Symbioza i rywalizacja – jak Psilocybe radzi sobie w naturalnym środowisku

Przez większość czasu lasy, łąki i inne ekosystemy wydają się spokojne. Chaos w tych miejscach kojarzy się nam wyłącznie z momentem, gdy drapieżniki wychodzą na żer. Tymczasem każdy biom jest dynamicznym środowiskiem, w którym przez cały czas trwa walka o przetrwanie. Nie inaczej wygląda to w przypadku grzybów, w tym tych z rodzaju Psilocybe . Organizmy te toczą poważną konkurencję, ale i współpracują z innymi – czasem pośrednio – zapewniając im np. lepszy dostęp do składników odżywczych. Chcesz dowiedzieć się o tym więcej? Przeczytaj ten artykuł!

Jakie jest naturalne środowisko grzybów Psilocybe ?

Grzyby z rodzaju Psilocybe to szeroki katalog gatunków, występujących na różnych szerokościach geograficznych i w rozmaitych strefach klimatycznych. Można je znaleźć w – wciąż relatywnie chłodnym – ekosystemie Polski, jak i w lasach równikowych czy na ciepłych mokradłach Ameryki Północnej.

Warto wiedzieć, że środowisko naturalne grzybów psylocybinowych dla większości jej okazów ma jeden, wspólny mianownik – zwierzęce odchody. Z tego powodu np. różne odmiany Psilocybe można znaleźć przy pastwiskach i na odchodach zwierząt. Upodobały sobie szczególnie kał zwierząt gospodarskich, w tym krów i koni. Są one bowiem bogate w celulozę i inne pozostałości roślin.

Wiele gatunków nie rośnie też stricte na odchodach, ale wyrasta z zasilanej nimi gleby. Rosną wtedy często w wysokich trawach, np. na obrzeżach pastwisk. Ponadto są grzyby z rodzaju Psilocybe żywiące się roślinną materią organiczną. Rosną wtedy np. na powalonych pniach i konarach drzew.

Większość gatunków tego rodzaju woli wilgotne i ciepłe środowisko. Optymalne temperatury dla nich oscylują w okolicach 20-25° Celsjusza. Lepiej rosną też w półcieniu. Wszystkie natomiast cenią sobie wilgotne warunki, dlatego większość z nich można znaleźć przede wszystkim w tropikach.

Symbioza z innymi organizmami – jak grzyby Psilocybe wpływają na środowisko wokół?

Grzyby psylocybinowe, w przeciwieństwie do znanych i zbieranych przez wielu ludzi grzybów leśnych (koźlarzy, borowików etc.), nie wchodzą w mikoryzę z konkretnymi drzewami. Niemniej – wciąż mają duży wpływ na środowisko naturalne i żyją w pewnej symbiozie z wybranymi organizmami. Wynika to z ich saprotroficznej natury.

Otóż gatunki Psilocybe rozkładają martwą materię organiczną, uczestnicząc w obrocie materią i recyklingu składników odżywczych w środowisku naturalnym. Jak już wspomniałem, dla wielu z nich podstawową pożywką są odchody oraz odpady roślinne. To w nich rozwija się grzybnia i w ich najbliższym otoczeniu rosną owocniki.

Jak więc wygląda symbioza grzybów Psilocybe z innymi organizmami? W przypadku zwierząt – można powiedzieć, że oczyszczają ich pastwiska. W zamian za to zwierzętom zdarza się zjedzenie pojedynczych owocników i rozsiewanie ich zarodników dalej… wraz z kałem. To tzw. relacja mutualistyczna.

Z drugiej strony odgrywają istotną rolę w zasilaniu roślin składnikami odżywczymi. Rozkładając odchody zwierzęce i odpady organiczne, przywracają m.in. minerały do gleby. Te z kolei są pobierane np. przez trawy, w których rosną grzyby.

Ciekawie prezentują się także interakcje grzybów Psilocybe z bakteriami . W ich przypadku następuje tzw. kooperacja metaboliczna. Oznacza to, że zarówno grzyby, jak i mikroorganizmy, rozkładają określone składniki odpadów organicznych. Te pierwsze – rozbijają celulozę, ligninę i inne polisacharydy. Bakterie natomiast – białka, tłuszcze i mocznik. Dzięki temu do gleby, ale i do grzybni, trafia więcej składników odżywczych. Co więcej – udowodniono, że niektóre bakterie (w tym Pseudomonas oraz Bacillus ) działają ochronnie na grzybnię, zabezpieczając ją przed patogenami i wspierają jej wzrost.

Ale…

Naturalni wrogowie grzybów Psilocybe – co im zagraża i z czym konkurują?

Warto wiedzieć, że grzyby Psilocybe mają w naturze nie tylko sojuszników, ale i „wrogów”. Jak Psilocybe konkuruje w ekosystemie z innymi organizmami? Przede wszystkim – te same bakterie, które mogą działać korzystnie na nie, mogą jednocześnie wykazywać pewne niepożądane działania dla grzybni, w tym produkować antybiotyki hamujące wzrost grzybni. Niekiedy też szybciej kolonizują odpowiednie dla niej podłoża, pochłaniając ważne składniki odżywcze. Z drugiej strony są także inne grzyby saprotroficzne, w tym Penicillium czy Aspergillus . Mogą skutecznie prześcigać i „pożerać” pokarm Psilocybe .

Nie można zapominać o pasożytach, w tym owadach i np. ślimakach – te szczególnie zjadają młode owocniki, nim te wypuszczą zarodniki. Podobnie gryzonie czy ptaki.

Mechanizmem obronnym grzybów z rodzaju Psilocybe jest wytwarzana przez nie psylocybina. Ma ona wpływać na układ nerwowy owadów i innych zwierząt, zniechęcając je do konsumowania owocników. Wykorzystują też inne metabolity, jakie mogą być potencjalnie toksyczne. Poza tym wykazują szybki cykl życiowy, co pomaga wypuścić zarodniki jeszcze przed atakiem pasożytów. Ponadto – wykorzystują ww. symbiozę z wybranymi szczepami bakterii.

Życie grzybni Psilocybe pod mikroskopem – także Ty możesz ją obserwować!

Świat grzybów jest fascynujący, zwłaszcza tak rozwiniętych organizmów, jak tych z rodzaju Psilocybe . To, jak funkcjonują w naturze, wspomagają naturalny obieg materii, ale i bronią się przed potencjalnymi pasożytami… To temat na wiele dyskusji i rozpraw. Warto wiedzieć, że Ty też możesz obserwować rozwój grzybni tych gatunków we własnym domu. Growkity przeznaczone do tego znajdziesz w ofercie Mykożercy. Sprawdź je!