Cordyceps, czyli Maczużnik Chiński – grzyb, który wzmacnia siłę i wytrzymałość

Wszelkiego rodzaju grzyby funkcjonalne cieszą się szerokim zainteresowaniem osób poszukujących sposobu na poprawienie jakości swojego życia. Niektórym z nich przypisuje się wyjątkowe funkcje lecznicze. Innym – podniesienie koncentracji, jasności umysłu i kreatywności. W tym kontekście zdecydowanie warto omówić kordycepsy – grzyby kojarzone głównie z Dalekim Wschodem, ale – jak się przekonasz poniżej – również bardziej powszechne w naszych regionach. Poznaj już teraz te wyjątkowe organizmy oraz przypisywane im zdolności!

Czym jest cordyceps?

Mimo że rodzima medycyna ludowa popadła już nieco w zapomnienie, to możliwości Tradycyjnej Medycyny Chińskiej skutecznie ją zastępują. To właśnie ona dostarcza informacji o tym, że kordyceps – w tym np. Maczużnik chiński – stanowi wyjątkowe źródło dobroczynnych składników. Przyjrzyjmy się bliżej temu całemu rodzajowi grzybów.

Otóż cordycepsami są grzyby należące do rodziny maczużnikowatych. Mają one swoją, poniekąd, mroczną stronę, gdyż… są pasożytami. Wszystkie bez wyjątku. Atakują przede wszystkim bezkręgowce, w tym larwy ciem i motyli. Niektóre gatunki atakują inne grzyby, zastępując grzybnią zaatakowaną tkankę. Ta właściwość sprawiła, że stały się one głównym „czarnym charakterem” gry The Last of Us. Jednakże – przynajmniej jak do tej pory, nie ma żadnej istotnej informacji o tym, by zaatakowały one bardziej zaawansowane organizmy niż owady. Natomiast mają wiele właściwości, mogących poprawiać jakość życia.

Rozpoznano ponad 600 gatunków kordycepsów. Większość rośnie w Azji, w tym najsłynniejszy z nich – cordyceps chiński, zwany także Maczużnikiem chińskim. On, oraz Maczużnik bojowy, stanowią bogate źródła dobroczynnych składników, w tym przede wszystkim kordycepiny i innych substancji aktywnych. Więcej o nich opowiem w dalszej części artykułu.

Maczużnik chiński – grzyb tradycyjnej medycyny chińskiej

Znany w Chinach, Tybecie, Nepalu i Indiach Maczużnik chiński stanowi istotny element tamtejszej medycyny tradycyjnej. Służy on ludziom przede wszystkim do poprawy zdolności adaptacyjnych w trudnych warunkach, ale nie tylko. Nie będzie przesadą, jeśli powiem, że wciąż traktuje się go tam jako „lek na całe zło” – od nowotworów po choroby układu krążenia czy pokarmowego. Niektóre doniesienia mówią również o wspieraniu mężczyzn zmagających się z problemami natury seksualnej.

Naturalnie rosną one wysoko w Himalajach, powyżej granicy 2000 m n.p.m. Tam żywi się na larwach ćmy Thitarodes spp. oraz motyla Lepidoptera spp., bytujących pod ziemią. W głębi gleby Maczużnik chiński je infekuje, rozwija grzybnię i wypuszcza owocniki, które wyrastają nad ziemię. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej wykorzystuje się cały taki „zestaw” – grzyb wykopywany jest wraz z larwą, proszkowany, a następnie dodawany do ciepłej wody.

Proces rozwoju, powolny wzrost i specyficzne warunki bytowe sprawiły, że cena tego surowca jest bardzo wysoka. Nie zmieniła tego nawet komercjalizacja uprawy. Z tego powodu rozwinięto zainteresowanie także innymi kordycepsami, w tym Maczużnikiem bojowym.

Maczużnik bojowy – siostrzany gatunek

Zdecydowanie łatwiejszy w uprawach in vitro, będący równie zasobny w prozdrowotne składniki Maczużnik bojowy jest gatunkiem dużo bardziej rozpowszechnionym. Co więcej – rośnie on nie tylko w Azji, ale i w obu Amerykach i w Europie. Występuje także w Polsce (u nas został objęty ochroną gatunkową).

Warto podkreślić, że zawartość kordycepiny w nim wygląda podobnie, jak w przypadku Maczużnika chińskiego. Natomiast uprawiane okazy zawierają więcej L-argininy i L-proliny od swojego droższego kuzyna. Z tego powodu jest ważnym składnikiem suplementów, korzystnie wpływającym na cenę preparatu.

Właściwości lecznicze kordycepsów

Powiedzieliśmy nieco o samych grzybach. A jakie ma właściwości lecznicze cordyceps? Jak wskazałem – w medycynie chińskiej wykorzystuje się go do leczenia różnych, także bardzo poważnych, dolegliwości, w tym nawet nowotworów. Wynika to z zawartości składników odżywczych. Wśród nich wymienia się m.in.:

• wspomnianą już kordycepinę,
• różne aminokwasy (w tym kwas γ-aminomasłowy),
• glikolipidy,
• glikoproteiny,
• mannitol,
• sterole,
• statyny,
• rozmaite witaminy i minerały.

Kordycepina strukturalnie przypomina adenozynę i reaguje z jej receptorami w organizmie. Ponadto wspiera układ odpornościowy, ale może wpływać korzystnie też na wydolność fizyczną organizmu. Niektóre badania wskazują, że zwiększa produkcję ATP, będącego głównym nośnikiem energii w komórkach.

A na co pomaga cordyceps? Kordycepina, jak i pozostałe składniki prozdrowotne, mogą mieć bardzo szerokie spectrum działania. Ww. wspomniane efekty antynowotworowe wynikają z potencjału hamowania komórek rakowych, zakłócając biosyntezę DNA/RNA. Oprócz tego wykazuje się działanie:

• antyzapalne,
• przeciwwirusowe,
• stymulujące płodność (wpływa na spermatogenezę),
• regulujące poziomy cholesteroli,
• poprawiające pracę serca,
• stabilizujące poziom glukozy we krwi…

… i wiele innych. Zasadniczo wpływa korzystnie na każdy układ znajdujący się w ciele. Może także pozytywnie oddziaływać proces starzenia, opóźniając jego widoczne skutki.

Jego właściwości, tj. poprawę koncentracji, zwiększenie poziomu energii etc., wykorzystują też sportowcy. Z jednej strony bowiem może dodawać sił, a z drugiej – zapewniać lepszą regenerację potreningową.

Przeciwwskazania do przyjmowania cordycepsa

Mimo że stanowi swoisty „lek na wszystko”, to nie każdy powinien po niego sięgać. Wyróżnia się pewne przeciwwskazania – cordyceps nie powinien być przyjmowany w sytuacji, gdy:

• jest się uczulonym na grzyby lub pleśnie,
• cierpi się na chorobę autoimmunologiczną (może zaostrzyć objawy),
• przyjmuje się leki immunosupresyjne,
• stosuje się leczenie przeciwcukrzycowe,
• pacjent ma mieć operację.

Ponadto kordycepsy mogą wchodzić w reakcję z lekami antydepresyjnymi. Nie powinny stosować go również matki w ciąży i karmiące.

Kordyceps – warto go suplementować?

Kordycepsy, mimo swojej pewnej ponurej genezy, są bardzo cennymi składnikami diety i suplementami. Dlatego, w mojej ocenie – jak najbardziej warto po nie sięgać. To jeden z ważniejszych grzybów funkcjonalnych, jakie opisała medycyna chińska, który – według poszczególnych badań – ma istotne przełożenie na zdrowie ludzkiego organizmu. Tym bardziej że uprawa in vitro Maczużnika bojowego pozytywnie oddziałuje na ceny preparatów, zawierających ten składnik.